Czas to jedno z najbardziej fascynujących zjawisk, jakie próbował zgłębić człowiek. Od wieków nurtuje nas pytanie: czy możliwa jest podróż w przeszłość lub przyszłość? Literatura science fiction od dawna poszukuje odpowiedzi na to pytanie, tworząc światy, w których granice czasu przestają istnieć. Książki o podróżach w czasie łączą w sobie naukę, wyobraźnię i refleksję nad tym, jak niewiele potrzeba, by zmienić bieg historii – lub własne życie.

Prawdziwym pionierem gatunku był Herbert George Wells, którego powieść Wehikuł czasu z 1895 roku do dziś pozostaje jednym z najważniejszych dzieł science fiction. To właśnie Wells stworzył archetyp podróżnika w czasie – naukowca, który konstruuje maszynę pozwalającą mu przenosić się w przyszłość. Jego wizja ludzkości podzielonej na dwa skrajnie różne gatunki – delikatnych Eloi i mrocznych Morloków – to nie tylko opowieść o podróży w czasie, ale też gorzka refleksja nad naturą postępu i nierówności społecznych.

W polskiej literaturze motyw podróży w czasie pojawia się m.in. u Stanisława Lema. Choć autor Solaris rzadko wprost pisał o wehikułach czasu, to jego bohaterowie często mierzyli się z relatywizmem czasu i pamięci. W opowiadaniach z cyklu Dzienniki gwiazdowe czy Cyberiada Lem bawi się paradoksami temporalnymi i pyta, czy człowiek, nawet mając władzę nad czasem, potrafiłby naprawdę zrozumieć jego istotę. Jego proza to nie tyle fantastyka, co filozoficzna podróż w głąb natury ludzkiego poznania.

Motyw podróży w czasie zyskał niezwykłą popularność także dzięki pisarzom amerykańskim. Ray Bradbury w opowiadaniu I uderzył grom wykorzystuje słynny „efekt motyla” – wizję, w której najmniejsze działanie w przeszłości może doprowadzić do katastrofalnych zmian w przyszłości. Z kolei Isaac Asimov w opowiadaniu Koniec wieczności

Warto wspomnieć także Kurt’a Vonneguta i jego kultową powieść Rzeźnia numer pięć, w której główny bohater, Billy Pilgrim, „odłącza się” od czasu i doświadcza różnych momentów swojego życia w przypadkowej kolejności. Vonnegut, łącząc motywy science fiction z absurdem i czarnym humorem, stworzył poruszającą opowieść o wojnie, pamięci i niemożności ucieczki od ludzkiego losu.